Jak odstraszyć kleszcze ?

Co rok na wiosnę powraca problem kleszczy i przenoszonych przez nie chorób. Problem dotyczy nie tylko osób wędrujących po lesie ale również spędzających wolny czas w przydomowym ogrodzie.

Czy istnieją naturalne sposoby odstraszania kleszczy?

Okazuje się że TAK ! Jak wykazały badania, rośliny zawierające tujon skutecznie odstraszają kleszcze. Oprócz bylicy, wrotyczu i szałwii [11] przykładem rośliny zawierającej duże ilości tujonu jest tuja Szmaragd (Thuja occidentalis ‘Smaragd’). Ze względu na wysoką zawartość tujonu w olejkach eterycznych, tuja Szmaragd jest rośliną odstraszającą kleszcze, pchły, komary a nawet mszyce. Olejki eteryczne oraz tujon, który wydzielają tuje nie są szkodliwe dla człowieka gdyż ich stężenie w powietrzu jest zbyt małe. Dla małych organizmów jest jednak wystarczająco wysokie aby działać odstraszająco lub nawet zabójczo.

Kleszcz pospolity (*Ixodes ricinus*) przenosi wiele groźnych chorób.

Komary (Culex pipiens) są zmorą każdego letniego wieczoru, szczególnie w miejscach podmokłych oraz w sąsiedztwie zbiorników wodnych. Żyją w klimacie umiarkowanym oraz tropikalnym. Rejony tropików zamieszkują również ich ‘kuzyni’ – moskity (Phlebotominae, Lutzomyia). Moskity (podobnie jak kleszcze) przenoszą groźne choroby, dlatego tamtejsza ludność od lat szukała metody skutecznego odstraszania moskitów [ 9 ].

Tujon odstrasza kleszcze i komary

W wielu krajach Azji i Ameryki Południowej moskiy i inne latające insekty odstrasza się dymem ze spalania bylicy pospolitej (Artemisia vulgaris). Bylica pospolita, podobnie jak tuja Szmaragd, zawiera bardzo duże ilości tujonu [ 10 ]. Dodatkowo, wywary z bylicy służą do nacierania skóry co chroni przed ukąszeniami [ 1 ].

Dym z bylicy pospolitej (*Artemisia vulgaris*) i zawarty w niej tujon odstrasza moskity i komary.

Wrotycz pospolity

Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare) jest rośliną od dawna wykorzystywaną w leczeniu chorób wywołanych pasożytami. Jej kwiaty i liście zawierają 79% β-tujonu [ 11 ]. W medycynie ludowej wrotycz wykorzystywany był do odstraszania kleszczy, komarów, pcheł, moli i innych insektów. Badania przeprowadzone przez szwedzkich naukowców potwierdziły wysoką skuteczność wyciągu z wrotyczu w odstraszaniu kleszczy [ 3 ].

Wszystkie wymienione rośliny, używane do ochrony przed kleszczami i komarami zawierają w swoim składzie monoterpen tujon, który jest główną substancję aktywną. Badania naukowe wykazały że α-tujon ma silne działanie roztoczobójcze i można go stosować do zwalczania kleszczy [ 2 ].

Tuja Szmaragd

Thuja occidentalis ‘Smaragd’ zawiera α-tujon, którego stężenie dochodzi aż do 65% [ 7 ]. Jego aktywność biochemiczna jest kilka razy wyższa niż β-tujonu. Tuja Szmaragd, podobnie jak szałwia, wrotycz czy bylica, może skutecznie pomagać w odstraszaniu kleszczy, pcheł i innych drobnych insektów. Tuja posadzona w ogrodzie wydziela zapach, który jak niewidzialna bariera zatrzymuje nieproszonych gości. Gałązka tui wrzucona do ogniska pomoże odstraszyć komary a rozdrobniona i wtarta w skórę ochroni przed kleszczami podczas leśnych wędrówek.

Należy jednak pamiętać, że ekstrakty z tui (podobnie jak z wrotyczu i bylicy )należy stosować tylko zewnętrznie. Preparaty odpowiednio przygotowane i rozcieńczone (podobnie jak preparaty z wrotyczu) można stosować na ubranie lub bezpośrednio na skórę.